ZUS będzie miał tylko 5 lat na żądanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczenia społecznego
Nowelizacja ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa z dnia 6 października 2016 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; Dz.U. 2016 r., poz. 1921), wprowadza dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ograniczenie czasowe w dochodzeniu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. zasiłków chorobowych, świadczeń rehabilitacyjnych). Teraz ZUS będzie miał tylko 5 lat na wydanie decyzji o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia (art. 84 ust. 7 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Okres ten będzie liczony od ostatniego dnia okresu, za który wypłacono nienależne świadczenie. Nowa regulacja spowoduje także niemożność egzekwowania przez ZUS odsetek od nienależnych świadczeń, jeśli upłynęło już 5 lat.
| Z praktyki
Od dnia 20 stycznia 2004 r. do dnia 13 kwietnia 2004 r. ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby. ZUS wypłacił zasiłek chorobowy za okres od dnia 2 lutego 2004 r. do dnia 13 kwietnia 2004 r., w kwocie ponad 8 000 zł. W październiku 2016 r. ubezpieczony wystąpił do ZUS o przyznanie prawa do emerytury. ZUS rozpatrując wniosek ubezpieczonego i weryfikując jego staż ubezpieczeniowy dopatrzył się, że w 2004 r. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, ubezpieczony wykonywał pracę u zagranicznego pracodawcy. Z uwagi jednak na to, że ZUS dopiero po 12 latach dowiedział się o wykonywaniu przez ubezpieczonego w okresie zasiłkowym pracy zarobkowej, nie ma prawnych możliwości, aby domagać się zwrotu zasiłku chorobowego wypłaconego w 2004 r. W świetle znowelizowanych przepisów, ZUS mógł wydać decyzję o zwrocie zasiłku do dnia 13 kwietnia 2009 r. |
Znowelizowane przepisy wchodzą w życie z dniem 14 grudnia 2016 r.
Co istotne, postępowania wszczęte a niezakończone wydaniem przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) decyzji do dnia wejścia w życie nowelizacji, ulegają umorzeniu.
W sprawach zaś, w których ZUS wydał decyzję zobowiązującą do zwrotu świadczenia z ubezpieczenia społecznego, od której jednak wniesiono odwołanie (odwołanie od decyzji), zastosowanie będą miały nowe regulacje ograniczające uprawnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do żądania zwrotu nienależnych świadczeń.
| Z praktyki
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po przeprowadzonej u przedsiębiorcy Marka Z. kontrolu, w dniu 21 października 2016 r. wydał decyzję zobowiązującą go do zwrotu świadczenia rehabilitacyjnego wypłaconego w 2010 r. ZUS uznał bowiem, że pomimo pobierania przez przedsiębiorcę świadczenia rehabilitacyjnego, ten nadal prowadził działalność gospodarczą (m.in. składał zamówienia, wystawiał faktury, spotykał się z klientami). Marek Z. wniósł odwołanie od decyzji podnosząc, że działania te były niezbędne dla utrzymania klientów i kontynuowania działalności po okresie zasiłkowym. Przed sądem argumentacja Marka Z. zapewne nie przyniosłaby oczekiwanego przez niego rezultatu. Niemniej jednak, z uwagi na przepisy przejściowe ustawy nowelizującej ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, sąd powinien wziąć pod uwagę fakt, że minęło ponad 5 lat od pobrania świadczenia rehabilitacyjnego. Przedsiębiorca nie zostanie zate zobowiązany do zwrotu nienależnego świadczenia. |
Przed zmianą przepisów Zakład (ZUS) stał na stanowisku, że może bez ograniczeń czasowych wydać decyzję nakazującą zwrot nienależnie pobranego świadczenia. Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest zatem korzystna dla ubezpieczonych.