Blog

Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada wydłużenie urlopu rodzicielskiego oraz wprowadzenie urlopu opiekuńczego oraz urlopu z powodu tzw. siły wyższej.

Ustawodawca 24 marca 2023 roku uchwalił zmiany Kodeksu pracy wdrażające dyrektywy unijne do porządku prawnego. Nowe przepisy wejdą w życie po upływie 21 dni od momentu ich ogłoszenia, czyli już pod koniec kwietnia tego roku.

Zmiany zakładają wydłużenie urlopu rodzicielskiego oraz wprowadzenie dwóch nowych rodzajów urlopu tj. urlopu opiekuńczego oraz urlopu z powodu tzw. siły wyższej.

Wydłużenie urlopu rodzicielskiego

Obecnie urlop rodzicielski przysługujący pracownicom wynosi maksymalnie do 32 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka i do 34 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka. Po nowelizacji czas trwania tego urlopu znacznie się wydłuży i będzie trwał odpowiednio 41 i 43 tygodnie w zależności od tego, czy ciąża jest mnoga czy też pojedyncza.

Urlop opiekuńczy

Dzięki zmianom pracownikom będzie przysługiwać nowy rodzaj urlopu – urlop opiekuńczy. W ciągu roku kalendarzowego zatrudnieni na umowie o pracę będą mogli wykorzystać dodatkowo 5 dni w celu opieki nad dzieckiem albo innym członkiem rodziny pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym. Przez członka rodziny rozumiany jest  syn, córka, matka, ojciec oraz małżonek. Urlop ten będzie bezpłatny i udzielany na wniosek pracownika złożony przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. We wniosku tym wskazuje się imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia tej opieki i w przypadku członka rodziny stopień pokrewieństwa z pracownikiem, a w pozostałych przypadkach adres zamieszkania osoby wymagającej opieki. Dni wolne będą wliczone do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Urlop od siły wyższej

W znowelizowanym kodeksie przewidziano również 2 dni dodatkowe albo 16 godzin w roku kalendarzowym z powodu działania siły wyższej. Urlop ten nie będzie miał charakteru negocjacyjnego i pracodawca nie może go odmówić pracownikowi. O sposobie wykorzystania zwolnienia od pracy decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. W przypadku skorzystania z niniejszego urlopu pracownik zachowa prawo do 50% wynagrodzenia. Z urlopu będzie można skorzystać w razie sytuacji kryzysowych wywołanych zarówno przez przyrodę (powódź, huragan), jak i przez człowieka (uszkodzenie domu, wypadek dziecka w szkole, nagła choroba członka rodziny, natychmiastowa obecność w innym miejscu itp.).

Zatem zmiany przepisów uprawniają pracowników do wykorzystania większej ilości dni wolnych od pracy w roku kalendarzowym. Nie wszystkie z nich natomiast będą płatne bądź w pełni płatne. Rynek pracy się zmienia, w szybkim tempie zmieniają się również potrzeby pracowników i pracodawców. Nowelizacja ma na celu ochronę rynku pracy, a przede wszystkim pracownika.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych;

art. 173¹. § 1 zmienionej ustawy Kodeks pracy;

art. 182^1a. § 1 pkt 1 i 2 zmienionej ustawy Kodeks pracy;

art. 148¹ zmienionej ustawy Kodeks pracy;

Art. 68a. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.