Blog

Obecnie w Sejmie trwają prace nad projektem ustawy, który przewiduje znaczne poszerzenie uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli proponowane zmiany wejdą w życie, PIP będzie uprawniony do zmiany każdej umowy cywilnoprawnej oraz B2B w umowę o pracę.

Jak to będzie wyglądało w praktyce?

Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadzi kontrolę w danej firmie, w której zatrudnione są osoby na podstawie umowy zlecenia oraz B2B. Następnie PIP wyda decyzję, w której stwierdzi, że umowy te powinny być umowami o pracę. W ten sposób, przykładowo zawarta umowa zlecenia ze studentem na mocy decyzji PIP automatycznie zmieni się w umowę o pracę. Co istotne, taka decyzja będzie natychmiast wykonalna, co oznacza, że wywoła skutki niezależnie od tego czy pracodawca odwoła się od niej do sądu. Oczywiście pracodawca będzie mógł wnosić o wstrzymanie wykonalności decyzji, lecz ostatecznie zadecyduje o tym sąd w postanowieniu. Odwołanie będzie mógł złożyć tylko pracodawca, a zleceniobiorca lub osoba współpracująca na podstawie umowy B2B, nie będzie do tego uprawniona.

Jak jest obecnie?

Państwowa Inspekcja Pracy posiada uprawnienie do wniesienia powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeśli uzna, że umowa cywilnoprawna powinna być umową o pracę. Tym bardziej niezrozumiałym jest rozszerzenie kompetencji PIP, skoro aktualnie posiada uprawnienia do kwestionowania zawartych umów. Według ustawodawcy, powyższe uprawnienia nie są wystarczające ze względu na przewlekłe postępowania sądowe, choć proponowane zmiany w żaden sposób nie przyspieszą rozpoznawania spraw sądowych.

Jakie będą konsekwencje?

Projektowane zmiany stoją w sprzeczności z konstytucyjną wolnością gospodarczą oraz swobodą zawierania umów. Zmiany doprowadzą do ujednolicenia umów, w ten sposób, że główną metodą zatrudnienia będzie umowa o pracę. Doprowadzi to do wyeliminowania pozostałych form współpracy, takich jak umowa zlecenia, czy też B2B. Wiąże się to z szeregiem negatywnych konsekwencji. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, decyzja PIP o przekształceniu współpracy z pracodawcą na umowę o pracę, nałoży obowiązek na przedsiębiorcę do skorygowania wszelkich faktur oraz zeznań podatkowych.

PRZYKŁAD PO ZMIANACH:

Pan Tomasz prowadzi jednoosobową działalność związaną z oprogramowaniem. Jednocześnie  współpracuje ze spółką X na postawie umowy o świadczenia usług. PIP przeprowadził kontrolę w spółce i wydał decyzję, w której stwierdził, że zawarta umowa powinna być umową o pracę. Pan Tomasz nie będzie mógł odwołać się od powyższej decyzji, tylko spółka. Decyzja będzie natychmiast wykonalna, w związku z czym – spółkę oraz Pana Tomasza będzie łączył stosunek pracy. Pan Tomasz będzie musiał skorygować wszystkie faktury oraz zeznania podatkowe.

Zmiany, które w swoim założeniu mają na celu ochronę pracowników, całkowicie pomijają ich interes oraz wolę zawarcia danej umowy, nie wspominając o interesie przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Niewątpliwie powyższe zmiany mają za zadanie zwiększyć wpływy w budżecie, kosztem przedsiębiorczości oraz swobody umów.

Autor: Karolina Kiecana – prawnik specjalizujący się w sprawach ZUS