Blog

Czy pracodawca może nakazać noszenie maseczek w miejscu pracy? Jak postąpić, gdy pracownik odmówi jej stosowania? Czy pracodawca może nałożyć karę porządkową lub wypowiedzieć umowę? To tylko nieliczne z pytań, jakie zadają sobie pracodawcy. Przepisy nie dają jednoznacznej odpowiedzi. W większości przypadków, odpowiedzi na pytania zależą od rodzaju działalności pracodawcy, jak i zadań jakie wykonuje pracownik.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu pandemii, ustanowiło regulacje w sprawie zasłaniania nosa i ust.

Warte uwagi są przepisy regulujące obowiązek noszenia maseczki lub przyłbicy w miejscach ogólnodostępnych, w tym w zakładach pracy.

Wyjątkiem od powyższego zakazu zostali objęci pracownicy, którzy zajmują się bezpośrednią obsługą interesantów lub klientów – oni obowiązkowo muszą zasłaniać nos i usta.

W związku z powyższym, pracodawca nie może nakazać noszenia maseczek pracownikom.

Natomiast pracodawca może wprowadzić zmiany do przepisów wewnątrzzakładowych, tj. do regulaminu pracy, w którym zobowiąże pracowników do noszenia maseczek jeśli nie mają oni przeciwwskazań zdrowotnych do ich używania.

W sytuacji, gdy noszenie maseczek wynika z rozporządzenia, np. pracownik obsługuje klientów firmy – wówczas za nieprzestrzeganie nakazu noszenia maseczki, czy przyłbicy, pracodawca może ukarać pracownika karą porządkową lub rozwiązać umowę o pracę.  

Jeśli problem dotyczy firmy i pracowników, którzy nie mają obowiązku zakrywania ust i nosa według rozporządzenia oraz w aktach wewnętrznych nie wprowadzono takiego obowiązku, pracodawca nie może zobowiązać pracowników do noszenia maseczek, a tym bardziej wyciągać negatywnych konsekwencji w razie braku przestrzegania nakazu.

Poniżej podstawa prawna:

§ 27   1. Do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110, 284, 568, 695, 1087 i 1517), ust i nosa: 1) w środkach publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, na statkach pasażerskich w żegludze krajowej w rozumieniu przepisów o bezpieczeństwie morskim lub statkach żeglugi śródlądowej, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, przeznaczonymi lub używanymi do przewozu osób;  2)  w miejscach ogólnodostępnych, w tym:  a) na drogach i placach, na terenie cmentarzy, promenad, bulwarów, miejsc postoju pojazdów, parkingów leśnych, b) na terenie nieruchomości wspólnych w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2020 r. poz. 532 i 568) oraz na terenie takich nieruchomości o innych formach posiadania, c)  w zakładach pracy oraz w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby: administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny, d)  w obiektach handlowych lub usługowych, placówkach handlowych lub usługowych i na targowiskach (straganach);  3)      w trakcie sprawowania kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, w budynku użyteczności publicznej przeznaczonym na potrzeby kultu religijnego oraz na cmentarzu.   2. Do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki na statkach powietrznych w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze.   3. Obowiązku określonego w ust. 1 i 2 nie stosuje się w przypadku:  1)      [15] pojazdu samochodowego, z wyłączeniem pojazdów samochodowych będących środkami publicznego transportu zbiorowego, o których mowa w ust. 1 pkt 1;  2) dziecka do ukończenia 5. roku życia;  3) osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu:  a) całościowych zaburzeń rozwoju, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym, znacznym albo głębokim, b) trudności w samodzielnym zakryciu lub odkryciu ust lub nosa;  4) osoby wykonującej czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach), o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c i d, z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub k

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania przez naszych klientów:

Czy muszę nosić maseczkę w pracy jeśli pracuję w call-center?

Nie. Osoby wykonujące pracę bez bezpośredniej obsługi klientów, nie mają obowiązku zasłaniania nosa i ust. Praca na zasadzie call-center odbywa się najczęściej za pomocą rozmów telefonicznych, więc pracownik nie ma bezpośredniego kontaktu z klientem i dlatego nie musi nosić maseczki. Pamiętajmy oczywiście o zachowaniu dystansu społecznego oraz o podstawowych zasadach dezynfekcji rąk.

Pracuję na kasie w sklepie, czy mam obowiązek zasłaniania nosa i ust?

Tak. Praca na kasie w sklepie wiąże się z bezpośrednim kontaktem z klientami w czasie jej wykonywania i dlatego pracownik powinien zakrywać nos i usta.

Pracownik odmawia noszenia maseczki w pracy, czy mogę w jakiś sposób go do tego zmusić?

Nie. Jeśli pracownik nie ma obowiązku noszenia maseczki w pracy według przepisów, pracodawca nie może zmusić do tego pracownika. Może jedynie wydać zalecenie zasłaniania nosa i ust w miejscu pracy oraz wprowadzić odpowiednie zmiany w aktach wewnętrznych.

Czy mogę żądać wydania zaświadczenia lekarskiego pracownika, jeśli twierdzi że na jego podstawie nie ma obowiązku noszenia maseczki?

Nie. Takie prawo w miejscach publicznych przysługuje policji lub straży miejskiej. Jednak pracodawca ze względu na zapisy RODO nie może pozyskiwać informacji o stanie zdrowia pracownika, a jedynie za jego zgodą i z jego inicjatywy.

Czy mogę nałożyć na pracownika karę nagany za brak noszenia maseczki?

Tak. Jeśli noszenie maseczki jest w pracy obowiązkowe na podstawie przepisów rozporządzenia, pracodawca może nałożyć na pracownika karę porządkową.

Czy mogę zwolnić pracownika jeśli odmawia zasłaniania nosa i ust mimo obowiązku?

Tak. Jeśli obowiązek zasłaniania nosa i ust w miejscu pracy wynika z przepisów rozporządzenia, pracodawca może zwolnić pracownika, gdy ten tego odmawia. Pracodawca może wskazać, że zatrudniony nie wykonywał polecenia, które jest zgodne z prawem.