Blog

Projekt zmian w ubezpieczeniach społecznych zakłada skrócenie okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia ze 182 dni do 91 dni. W ten sposób, Rząd chce ograniczyć nieuprawnione wykorzystywanie zwolnień lekarskich. Wyjątkiem będą m. in. sytuacje, w których niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży.

Projektowane zmiany w ubezpieczeniach społecznych przewidują skrócenie okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia. Okres pobierania zasiłku chorobowego ma zostać znaczenie skrócony, bo aż o połowę. W uzasadnieniu do projektu ustawy można przeczytać, że głównym celem zmian jest uszczelnienie systemu ubezpieczeń społecznych.

Obecnie, na podstawie art. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa, zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy:

1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

2) z powodu przebywania w:

a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,

b) szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;

3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.”

(art. 6 ust. 2 wskazanej ustawy), jednak nie dłużej niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.
Oznacza to, że po ustaniu tytułu do ubezpieczenia zasiłek wypłacany przez ZUS można pobierać, aż do końca okresu zasiłkowego, który obecnie wynosi 182 dni. Po zmianach czas ten zostanie skrócony do 91 dni.

PRZYKŁAD 1:

Pan Jakub miał wypadek przy pracy w dniu 12 stycznia 2021 roku. Wypadła mu rzepka, w związku z czym przeszedł operację kolana. W dniu 30 września 2021 roku pracodawca złożył pracownikowi wypowiedzenie. Okres wypowiedzenia dla Pana Jakuba wynosił 3 miesiące i przypadał na dzień 30 stycznia 2022 roku. W dniu 15 grudnia 2021 roku, doszło do odnowienia urazu kolana Pana Jakuba, wskutek czego ubezpieczony musiał poddać się ponownej operacji i długotrwałej rehabilitacji. Pan Jakub do końca okresu wypowiedzenia przebywał na zwolnieniu lekarskim, w związku z czym pobierał zasiłek. Do momentu trwania ubezpieczenia, a więc do dnia 30 stycznia 2022 roku, okres pobierania zasiłku będzie wynosił 182 dni. Natomiast po ustaniu ubezpieczenia, tj. od 1 lutego 2022 roku, okres ten zostanie skrócony do 91 dni.

Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów oraz spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży (art. 11 ust. 2 pkt 2).

PRZYKŁAD 2:

Pan Jan był zatrudniony w firmie X. W dniu 30 września 2021 roku (po wejściu w życie przepisów), pracodawca złożył mu wypowiedzenie. Podczas okresu wypowiedzenia Pan Jan zachorował na gruźlicę. Zgodnie z wyjątkiem wskazanym w ustawie, Pan Jan będzie mógł pobierać zasiłek niezmiennie przez 270 dni.

Skutki zmian będą znacznie bardziej zauważalne w czasach pandemii Covid-19, kiedy chorych nie ubywa, a wręcz przeciwnie wskaźnik zachorowań znacząco rośnie. Odnotować należy, że coraz więcej osób zapada na choroby przewlekłe, takie jak np. depresja, czy powiązane z nią stany lękowe, których wyleczenie w ciągu 182 dni jest bardzo trudne, a co dopiero w sytuacji, w której czas ten zostanie skrócony do 91 dni. Najlepszym rozwiązaniem, byłoby przyznanie wszystkim ubezpieczonym jednakowego okresu zasiłkowego. Proponowane brzmienie przepisów nie powinno się ostać. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że proponowana konstrukcja art. 8 może powodować poważne problemy interpretacyjne, chociażby w zakresie objęcia wydłużonym okresem zasiłkowym osób, które uległy wypadkowi przy pracy. Już teraz ze strony doktryny pojawiają się propozycje w zakresie przeredagowania art. 8 i objęcia wypadków przy pracy oraz wypadków w drodze z lub do pracy okresem zasiłkowym w wymiarze 182 dni. Innymi słowy, chodzi o wpisanie do katalogu wyjątków sytuacji z ubezpieczenia wypadkowego. Miejmy nadzieję, że na etapie prac legislacyjnych w Senacie zostaną wprowadzone stosowne poprawki.

Zmiana będzie korzystna dla budżetu państwa. Rząd jak najbardziej powinien szukać sposobów na pozyskiwanie oszczędności, jednakże wątpliwa jest kwestia, czy powinien robić to kosztem ubezpieczonych, którym zasiłek zastępuje utracone na skutek choroby wynagrodzenie.

Z drugiej strony należy zwrócić uwagę na fakt, iż zmiany ograniczą nadużycia ze strony osób, które nadmiernie pobierają świadczenia od państwa. W szczególności są to osoby, które ubezpieczeniom podlegały przez bardzo krótki czas. Pod tym względem przepisy są mało precyzyjne, ponieważ na równi traktowani są wszyscy ubezpieczeni, bez względu na staż ubezpieczeniowy.

Przepis w aktualnym brzmieniu

Przepis po zmianie

Art. 8 Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.

w art. 8 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: 1. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.   2. Za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2, oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.

Autor: Aleksandra Zych – prawnik specjalizujący się w sprawach ZUS